ساختمان های هوشمند امروزه به عنوان یکی از بخش های مهم سیستم های مدیریت هوشمند ساختمان یا همان BMS مورد توجه واقع شده اند. ساختمان های هوشمند با هدف ایجاد آسایش و امنیت برای کاربران به سرعت در حال توسعه می باشند. امروزه تکنیک های مختلفی از قبیل کنترل نور، دما، پرده های برقی، سیستم های صوتی و تصویری، سیستم های امنیتی، سیستم های نظارت تصویری و غیره در راستای مدیریت هوشمند ساختمان بکار گرفته می شود.
یک ساختمان هوشمند دارای ویژگی هائی است که فعال کردن آنها باعث افزایش پوشش امنیتی و قدرت کنترل تجهیزات طبق خواسته صاحب خانه خواهد شد.
یکی از نکات مهم و قابل توجه، نحوه کنترل میزان مصرف انرژی است که توسط سیستم هوشمند ساختمان، کنترل و مدیریت می شود. در یک ساختمان که به روش سنتی، سیستم روشنائی با کلید خاموش و روشن می شود و یا سیستم سرمایش و گرمایش بصورت دستی کنترل می گردد، مصرف زیاد انرژی را به همراه دارد ولی در یک ساختمان هوشمند از حسگرها و کلیدهای چند کاره می توان به نحوی استفاده کرد که سیستم روشنائی و سیستم سرمایش و گرمایش به صورت خودکار عمل نماید و باعث صرفه جوئی در مصرف انرژی گردد.
به منظور انتقال داده های کنترلی به تمام اجزای سیستم مدیریت هوشمند ساختمان، به سیستمی نیاز است که تمام اجزای آن از طریق یک زبان مشترک با هم ارتباط برقرار کنند. یکی از معروف ترین این زبان های مشترک، پروتکل بین المللی KNX است که بر اساس بیش از 24 سال تجربه در بازار و از ترکیب پروتکل هائی نظیر EHS، EIB و BatiBUS به وجود آمده است. از طریق پروتکل KNX تمام دستگاههائی که از طریق زوج سیم، خطوط برق، شبکه و یا امواج رادیوئی به یکدیگر متصل هستند، قادر به تبادل اطلاعات با هم خواهند بود. دستگاههای مبتنی بر پروتکل knx می توانند حسگرها و یا عملگرهای مورد نیاز برای کنترل مدیریت تجهیزات از قبیل روشنائی، پرده برقی، سیستم های امنیتی، سامانه های مدیریت انرژی، گرمایش و سرمایش و تهویه مطبوع، دوربین های مدار بسته، کنترل از راه دور، اندازه گیری، کنترل تجهیزات صوتی و تصویری و غیره می باشند.
تمام این عملگرها می توانند از طریق یک سیستم یکنواخت بدون نیاز به مرکز کنترل اضافی، کنترل و نظارت شوند.
مقایسه میزان مصرف انرژی روشنائی ساختمان ها در ایران و سایر کشورهای جهان نشان می دهد که میزان تلفات انرژی در ایران بسیار بالاست. یکی از مهم ترین روشهای بهینه سازی، "مدیریت مصرف روشنائی" است که می تواند میزان نور مناسب را فراهم آورد. از دیگر مزایای استفاده از این روش، برخورداری از انواع روشهای کنترلی و نظارتی، قابلیت تغییر شدت نور محیط، بهبود کیفیت و تغییر رنگ نور می باشد علاوه بر بهینه سازی انرژی، نورپردازی درست، استفاده از منابع مناسب روشنائی، رنگ نور، شدت نور و موضع تابش آن در زیبائی محیط، سلامت روان افراد و بهبود کارائی و بینائی دیدگان بسیار تأثیرگذار است.
در خانه هوشمند، کنترل دمای خانه در اختیار شما خواهد بود، تجهیزات سرمایشی و گرمایشی خانه خود را می توانید حتی در اتومبیل خود در حال برگشت به خانه یا هنگام استراحت بر روی مبل منزل، به میزان دلخواه تنظیم کنید. وقتی به سفر می روید، خانه هوشمند، دما را طوری کنترل می کند که گیاهان منزل شما یخ نزند و یا از گرمای بیش از حد پژمرده نشوند. اگر در حین ترک منزل فراموش کردید که تجهیزات سرمایشی و گرمایشی را خاموش کنید، خانه هوشمند تجهیزات را مدیریت کرده و هزینه های انرژی را به میزان چشمگیری کاهش می دهد.
کنترل هوشمند پرده های برقی و سایبان ها از جالب ترین ویژگی های خانه هوشمند است. با نصب حسگرهای نور، موقعیت خورشید تشخیص داده شده و زاویه سایبان ها هوشمندانه تنظیم می شوند. سایه ایجاد شده توسط سایبان ها در تابستان می تواند مصرف انرژی سرمایشی ساختمان را کاهش دهد. از طرفی، زاویه پرده و سایبان با هماهنگی یکدیگر طوری تنظیم می شود که نور کافی وارد فضای داخل خانه شود تا میزان مصرف انرژی روشنائی ها کاهش یابد. وقتی شدت باد و باران بیش از حد باشد، حسگرها آن را تشخیص داده و سایبان ها بسته می شوند. زمانیکه تلویزیون تماشا می کنید، با فعال کردن، سناریوی"تماشا" سایبان ها، پرده ها، روشنائی ها و سیستم صوتی با هماهنگی یکدیگر فضا را برای شما مهیا می کنند.
در خانه هوشمند، تجهیزات صوتی تصویری با هم در ارتباط هستند و کلیه فایلهای موسیقی، فیلم و غیره در یک پایگاه داده نگهداری می شوند که در همه فضای خانه قابل دسترس است. مثلاً شما می توانید انتخاب کنید که کدام دستگاه در چه اتاقهائی موسیقی دلخواه شما را پخش کند و یا در چه ساعتی و از کدام کانال تلویزیونی برنامه مورد علاقه شما را ضبط کند.
همچنین ارتباط بین دستگاههای صوتی تصویری با سیستم روشنائی و کنترل پرده، امکان تنظیم مودهای مخصوص را فراهم می کند. مثلاً هنگامی که می خواهید فیلمی را ببینید پرده ها بسته می شوند و نور چراغها کم می شود (دیم شدن) و میزان نور متناسب با تنظیمات از پیش انجام شده شما، متناسب تماشای سینمای خانگی می شوند.
در ساختمان هوشمند با فعال سازی سیستم امنیتی، هنگامی که خانه را ترک می کنید اگر در یا پنجره ای باز مانده باشد، سیستم به شما هشدار می دهد. از سوی دیگر در طول غیبت ساکنین، با شبیه سازی حضور در منزل، پرده های برقی به صورت معمول باز و بسته و روشنائی ها و سیستم صوتی نیز مانند هنگام حضور افراد خاموش و روشن می شوند.
اگر درها و یا پنجره ها به زور باز شوند، سیگنال هشدار فعال شده و حضور افراد غیر مجاز در داخل خانه توسط حسگرهای حرکتی تشخیص داده شود، سیگنال هشدار می تواند سیستم روشنائی را فعال کند و یا از طریق خط تلفن همسایه ها و یا مرکز خدمات اضطراری و یا پلیس محلی را خبر نماید.
اگر شخص در داخل خانه حضور داشته و خطری را احساس کند، می تواند با فشار یک دکمه سیگنال هشدار را به کار اندازد.
سیستم ساختمان هوشمند این امکان را فراهم می آورد تا بتوان به طور مستمر از وقایع ساختمان مطلع شد. می توان به راحتی دریافت که در کدام اتاق لامپ ها روشن مانده است و یا اینکه در و پنجره کدام اتاق باز یا بسته است. مقادیر اندازه گیری شده در صفحات نمایش نشان داده می شوند و سیگنال های هشدار شخص را از خطرات احتمالی آگاه می نمایند.
ساختمان های هوشمند مجهز به تجهیزاتی می باشند که دائماً در مقابل شرایط متغیر محیط، واکنش نشان می دهند. در این ساختمان ها استفاده بهینه از منابع انرژی انجام می گیرد و آسایش و امنیت ساکنان آن بیشتر تأمین می شود. در یک ساختمان هوشمند این مزایا از طریق سیستم های کنترل کننده خودکار نظیر: سیستم های کنترل روشنائی، پرده های برقی، گرمایش و سرمایش، تهویه مطبوع، سیستم های ایمنی و امنیتی و مدیریت بهینه مصرف انرژی تأمین می شود.
همه وسایل و تجهیزاتی که با برق کار می کنند، می توانند به شبکه خانه هوشمند وصل شوند و از طریق ریموت کنترل، رایانه، تلفن هوشمند همراه، تبلت و غیره تحت فرمان کاربر قرار بگیرند. آنچه بیش از همه مورد استفاده قرار می گیرد مدیریت روشنائی ها، گرمایش و سرمایش، امنیت خانه و سینمای خانگی است که می توان با در نظر گرفتن سناریوها به بهینه سازی مصرف انرژی کمک کرد. خانه هوشمند خانه ایست که آسایش، امنیت و بهینه سازی مصرف انرژی را برای ساکنین به ارمغان می آورد.